Formula Untung Bersih: Panduan Lengkap
Pendahuluan
Setiap perniagaan, besar atau kecil, bertujuan untuk meraih keuntungan. Namun, untuk mencapai keuntungan yang sebenar, penting bagi pengusaha untuk memahami dan mengira untung bersih atau net profit mereka dengan tepat. Dalam dunia perniagaan, untung bersih merupakan indikator utama kejayaan kewangan sesebuah syarikat. Ini adalah jumlah keuntungan yang diperoleh selepas semua perbelanjaan, cukai, dan kos yang berkaitan dengan operasi perniagaan ditolak daripada pendapatan kasar.
Artikel ini akan mengupas secara mendalam tentang formula untung bersih, bagaimana untuk mengira keuntungan tersebut, serta faktor-faktor yang mempengaruhi untung bersih sesebuah perniagaan. Panduan ini diharapkan dapat memberi manfaat kepada usahawan, pengurus kewangan, dan sesiapa yang berminat untuk memahami dengan lebih jelas mengenai aspek kewangan ini.
Apa Itu Untung Bersih?
Untung bersih merujuk kepada keuntungan yang diperoleh syarikat selepas semua kos dan perbelanjaan operasi ditolak daripada jumlah pendapatan atau hasil. Dalam kata lain, ia adalah jumlah wang yang kekal selepas semua perbelanjaan tetap, berubah-ubah, cukai, dan kos lain dikira.
Contoh mudah adalah seperti berikut:
Jika sesebuah syarikat menjana pendapatan sebanyak RM500,000 dalam setahun dan mengeluarkan RM350,000 untuk kos operasi (gaji, sewa, bahan mentah, dan sebagainya), maka untung kasar syarikat tersebut adalah RM150,000. Namun, selepas mengambil kira cukai, faedah, dan perbelanjaan lain, keuntungan bersih akhirnya mungkin berjumlah RM100,000.
Mengapa Untung Bersih Penting?
Menilai Keberkesanan Operasi
Untung bersih memberikan gambaran yang lebih jelas tentang bagaimana sesebuah syarikat menguruskan kos dan perbelanjaan mereka. Ia menunjukkan sejauh mana syarikat dapat menjana keuntungan selepas menampung semua kos yang terlibat dalam operasi.Petunjuk Kesihatan Kewangan
Nilai untung bersih juga menunjukkan kesihatan kewangan sesebuah syarikat. Sebuah syarikat dengan untung bersih yang konsisten dan meningkat biasanya menunjukkan kestabilan dan pertumbuhan dalam operasi mereka.Pengambilan Keputusan
Untuk pengusaha, untung bersih adalah asas penting dalam membuat keputusan perniagaan. Jika untung bersih semakin menurun, maka langkah-langkah perlu diambil untuk mengurangkan kos atau mencari kaedah baru untuk meningkatkan pendapatan.Pengagihan Dividen
Bagi syarikat yang disenaraikan di bursa saham, untung bersih digunakan sebagai asas untuk pengagihan dividen kepada pemegang saham. Semakin tinggi untung bersih, semakin tinggi potensi dividen yang dapat dibayar.
Formula Untung Bersih
Formula untuk mengira untung bersih adalah seperti berikut:
Untuk memahaminya dengan lebih baik, kita akan huraikan elemen-elemen utama dalam formula ini:
Pendapatan Kasar (Gross Revenue)
Pendapatan kasar merujuk kepada jumlah keseluruhan hasil yang diperoleh oleh syarikat daripada penjualan produk atau perkhidmatan sebelum sebarang perbelanjaan ditolak. Ia juga dikenali sebagai jualan kasar.Kos Operasi (Operating Expenses)
Kos operasi adalah kos yang terlibat dalam menjalankan perniagaan sehari-hari. Ini termasuk gaji pekerja, sewa premis, kos bahan mentah, perkhidmatan utiliti, dan kos pengangkutan. Kos ini perlu ditolak untuk mendapatkan untung kasar.Faedah (Interest)
Faedah adalah kos yang perlu dibayar oleh syarikat ke atas pinjaman atau pembiayaan luar yang mereka terima. Ini termasuk faedah yang dibayar kepada bank atau pemberi pinjaman atas pinjaman perniagaan.Cukai (Taxes)
Cukai adalah jumlah yang perlu dibayar kepada kerajaan berdasarkan keuntungan syarikat. Di Malaysia, kadar cukai korporat bagi syarikat adalah sekitar 24% untuk syarikat yang mempunyai pendapatan lebih daripada RM500,000 setahun. Cukai adalah salah satu komponen penting yang perlu ditolak dari untung kasar untuk mengira untung bersih.Kos Lain (Other Expenses)
Ini termasuk pelbagai kos lain yang tidak dapat dikategorikan dalam kos operasi utama. Ia boleh merangkumi kos luar biasa seperti amortisasi, kerugian daripada jualan aset, kos litigasi, atau kos penyusutan.
Berikut adalah tiga contoh pengiraan lengkap untuk mengira untung bersih dalam pelbagai situasi perniagaan. Setiap contoh akan melibatkan pengiraan dari pendapatan kasar hingga mendapat untung bersih selepas mengambil kira kos operasi, faedah, cukai, dan lain-lain.
Contoh 1: Perniagaan Runcit Kecil
Situasi:
Sebuah kedai runcit menjual barangan seperti makanan dan minuman. Pada bulan yang tertentu, kedai ini menjana pendapatan dan mempunyai beberapa kos yang perlu ditolak untuk mengira untung bersih.
Maklumat:
- Pendapatan Kasar (Jualan): RM50,000
- Kos Barang Dijual (COGS): RM20,000
- Kos Operasi (Gaji, sewa, utiliti): RM15,000
- Faedah Pinjaman: RM1,000
- Cukai: 24% daripada untung sebelum cukai
- Kos Lain: RM500 (perbelanjaan tidak biasa)
Langkah-langkah Pengiraan:
Pendapatan Kasar:
Pendapatan kasar adalah jumlah keseluruhan jualan yang diperoleh oleh kedai runcit dalam sebulan.
Mengira Untung Kasar (sebelum perbelanjaan operasi, faedah, dan cukai):
Tanggalkan kos barang yang dijual (COGS) daripada pendapatan kasar untuk mendapatkan untung kasar.
Tolak Kos Operasi:
Tolakkan kos operasi (gaji, sewa, utiliti, dan lain-lain) daripada untung kasar.
Tolak Faedah Pinjaman:
Tolakkan faedah pinjaman yang perlu dibayar.
Tolak Cukai:
Cukai dikenakan pada kadar 24%.
Tolak Kos Lain:
Tanggalkan kos lain yang tidak biasa, seperti kos yang berkaitan dengan kerosakan barang atau pengubahsuaian kedai.
Pendapatan Kasar:
Pendapatan kasar adalah jumlah keseluruhan jualan yang diperoleh oleh kedai runcit dalam sebulan.
Mengira Untung Kasar (sebelum perbelanjaan operasi, faedah, dan cukai):
Tanggalkan kos barang yang dijual (COGS) daripada pendapatan kasar untuk mendapatkan untung kasar.
Tolak Kos Operasi:
Tolakkan kos operasi (gaji, sewa, utiliti, dan lain-lain) daripada untung kasar.
Tolak Faedah Pinjaman:
Tolakkan faedah pinjaman yang perlu dibayar.
Tolak Cukai:
Cukai dikenakan pada kadar 24%.
Tolak Kos Lain:
Tanggalkan kos lain yang tidak biasa, seperti kos yang berkaitan dengan kerosakan barang atau pengubahsuaian kedai.
Keputusan:
Untung Bersih untuk kedai runcit tersebut adalah RM13,500 untuk bulan tersebut.
Contoh 2: Perniagaan Perkhidmatan Profesional (Konsultan)
Situasi:
Sebuah firma konsultan menawarkan perkhidmatan profesional kepada syarikat lain. Firma ini memperoleh pendapatan melalui bayaran bulanan untuk perkhidmatan yang diberikan.
Maklumat:
- Pendapatan Kasar: RM80,000
- Kos Operasi (Gaji pekerja, sewa, utiliti): RM45,000
- Faedah Pinjaman: RM2,000
- Cukai: 24% daripada untung sebelum cukai
- Kos Lain: RM800 (kos penyelenggaraan peralatan)
Langkah-langkah Pengiraan:
Pendapatan Kasar:
Jumlah pendapatan yang diterima oleh firma konsultan daripada pelanggan.
Mengira Untung Kasar:
Tanggalkan kos operasi dari pendapatan kasar.
Tolak Faedah Pinjaman:
Tanggalkan faedah pinjaman yang perlu dibayar oleh firma konsultan.
Tolak Cukai:
Kira cukai yang perlu dibayar berdasarkan kadar 24%.
Tolak Kos Lain:
Tanggalkan kos penyelenggaraan peralatan atau kos luar biasa yang lain.
Pendapatan Kasar:
Jumlah pendapatan yang diterima oleh firma konsultan daripada pelanggan.
Mengira Untung Kasar:
Tanggalkan kos operasi dari pendapatan kasar.
Tolak Faedah Pinjaman:
Tanggalkan faedah pinjaman yang perlu dibayar oleh firma konsultan.
Tolak Cukai:
Kira cukai yang perlu dibayar berdasarkan kadar 24%.
Tolak Kos Lain:
Tanggalkan kos penyelenggaraan peralatan atau kos luar biasa yang lain.
Keputusan:
Untung Bersih untuk firma konsultan tersebut adalah RM32,200 bagi tempoh tersebut.
Contoh 3: Perniagaan Pengilangan
Situasi:
Sebuah syarikat pengilangan menghasilkan dan menjual produk elektronik. Mereka beroperasi dalam skala yang lebih besar dan mempunyai pelbagai perbelanjaan tetap serta pinjaman.
Maklumat:
- Pendapatan Kasar: RM500,000
- Kos Barang Dijual (COGS): RM250,000
- Kos Operasi (Gaji, sewa, utiliti, bahan mentah): RM100,000
- Faedah Pinjaman: RM10,000
- Cukai: 24% daripada untung sebelum cukai
- Kos Lain: RM5,000 (kos pengubahsuaian kilang)
Langkah-langkah Pengiraan:
Pendapatan Kasar:
Pendapatan daripada jualan produk elektronik syarikat.
Mengira Untung Kasar:
Tolak kos barang yang dijual (COGS) untuk mendapatkan untung kasar.
Tolak Kos Operasi:
Tanggalkan semua kos operasi yang terlibat dalam pengurusan syarikat.
Tolak Faedah Pinjaman:
Tanggalkan faedah pinjaman yang perlu dibayar oleh syarikat.
Tolak Cukai:
Kira cukai berdasarkan kadar 24%.
Tolak Kos Lain:
Tanggalkan kos luar biasa seperti kos pengubahsuaian kilang.
Pendapatan Kasar:
Pendapatan daripada jualan produk elektronik syarikat.
Mengira Untung Kasar:
Tolak kos barang yang dijual (COGS) untuk mendapatkan untung kasar.
Tolak Kos Operasi:
Tanggalkan semua kos operasi yang terlibat dalam pengurusan syarikat.
Tolak Faedah Pinjaman:
Tanggalkan faedah pinjaman yang perlu dibayar oleh syarikat.
Tolak Cukai:
Kira cukai berdasarkan kadar 24%.
Tolak Kos Lain:
Tanggalkan kos luar biasa seperti kos pengubahsuaian kilang.
Keputusan:
Untung Bersih untuk syarikat pengilangan tersebut adalah RM135,000.
Langkah-langkah Mengira Untung Bersih
Untuk mengira untung bersih, berikut adalah langkah-langkah yang perlu diambil:
Langkah 1: Mengira Pendapatan Kasar
Pendapatan kasar adalah hasil daripada semua jualan yang dilakukan oleh perniagaan dalam tempoh tertentu. Ini boleh merangkumi pendapatan daripada penjualan produk, perkhidmatan, atau sumber pendapatan lain yang berkaitan.
Contoh:
Sebuah syarikat menjual produk dengan harga RM100 setiap unit. Jika mereka menjual 1,000 unit dalam sebulan, maka pendapatan kasar adalah:
Langkah 2: Menolak Kos Operasi
Setelah pendapatan kasar diperoleh, tolakkan kos operasi yang meliputi semua perbelanjaan untuk menjalankan perniagaan, seperti gaji pekerja, bahan mentah, sewa, dan lain-lain.
Contoh:
Kos operasi untuk bulan tersebut adalah RM60,000. Maka:
Langkah 3: Menolak Faedah
Sekiranya syarikat mempunyai pinjaman, faedah perlu ditolak untuk mendapatkan gambaran yang lebih jelas tentang keuntungan sebenar.
Contoh:
Jika syarikat perlu membayar faedah sebanyak RM5,000 untuk pinjaman, maka:
Langkah 4: Menolak Cukai
Seterusnya, tolakkan cukai yang perlu dibayar berdasarkan keuntungan yang diperoleh. Katakan kadar cukai adalah 24%, maka:
Langkah 5: Mengira Untung Bersih
Akhirnya, tolakkan semua perbelanjaan lain untuk mendapat untung bersih:
Faktor yang Mempengaruhi Untung Bersih
Beberapa faktor boleh mempengaruhi jumlah untung bersih sesebuah perniagaan:
Kos Operasi: Kos bahan mentah, upah pekerja, dan sewa boleh meningkat atau menurun bergantung pada keadaan pasaran dan kecekapan pengurusan.
Faedah dan Pembiayaan: Keperluan untuk membayar pinjaman atau pembiayaan luar boleh memberi impak besar kepada keuntungan bersih, terutama jika kadar faedah tinggi.
Kecekapan Pengurusan: Syarikat yang cekap dalam menguruskan kos dan memaksimumkan penggunaan sumber akan menghasilkan untung bersih yang lebih tinggi.
Pendapatan: Peningkatan dalam jualan atau pendapatan akan meningkatkan untung bersih, sementara penurunan dalam jualan atau permintaan pasaran boleh mengurangkan keuntungan.
Perubahan Cukai: Sebarang perubahan dalam kadar cukai atau peraturan cukai boleh mempengaruhi untung bersih.
Kesimpulan
Formula untuk mengira untung bersih adalah alat penting bagi setiap pengusaha untuk menilai keberkesanan kewangan perniagaan mereka. Dengan memahami bagaimana untuk mengira untung bersih dan faktor-faktor yang mempengaruhi keuntungan tersebut, pengusaha dapat membuat keputusan yang lebih baik mengenai perbelanjaan, pelaburan, dan strategi pengurusan.
Untuk mencapai kejayaan kewangan jangka panjang, pengusaha perlu memberi perhatian kepada setiap elemen yang mempengaruhi untung bersih, serta mengoptimumkan operasi dan pengurusan kos mereka. Dengan strategi yang tepat, perniagaan dapat meningkatkan keuntungan bersih dan mencapai kestabilan kewangan yang lebih baik.